بازار کار منعطف، سیستم حمایت های اجتماعی جدید اروپا
امروزه بازار کار اروپا نسبت به گذشته که کارمندان با یک قرارداد با یک کارفما کار می کردند، بسیار انعطاف پذیر تر شده است . در حال حاضر بازار کار اروپا دچار تغییر و تحولاتی شده است که از جمله آنها می توان به ایجاد بازارهای مشاغل دیجیتال و یا گسترش الگوی اقتصاد گیگ یعنی اشتغال پارت تایم و بصورت هم زمان برای چندین نفر را نام برد.
اما مشکلی که وجود دارد این است که سیستم کاری حمایت های اجتماعی را به دنبال ندارد و حمایت های اجتماعی اغلب متعلق به شهروندانی است که با یک کارفرما و بصورت ثابت کار می کنند. هر چند تغییر و تحولات بازار کار باعث ایجاد تغییراتی نیز در این حوزه برای شاغلان اروپایی شده است.
امروزه بسیاری از افراد شاغل در اروپا یا بصورت خویش فرما فعالیت می کنند و یا قرارداد کاری موقت دارند و یا اینکه نهایتا با یک قرارداد پیمانی نیمه وقت فعالیت می کنند.
عمده افرادی که به این شکل فعال هستند بین سنین 20 تا 30 سال دارند. مشکل اساسی این نوع کار کردند این است که این نوع فعالیت ها مزایا و یا حمایت هایی مانند مزایایی که شاغلین در یک شغل ثابت دارند را ندارند. مثلا این افراد نمی توانند از مزایای حقوق ثابت، داستن مزایای بیمه اجتماعی، مرخصی و یا مرخصی استعلاجی با حقوق، مرخصی زایمان، بیمه خدمات درمانی و یا غیره بهره مند باشند. اکنون به نظر می رسد زمان آن رسیده است که سیستم های تامین اجتماعی نیز همگام با تحولات بازار کار به روز رسانی شوند و همانند شرایط کار کردن فعلی نیز تغییراتی را در راستای حمایت های اجتماعی از این اقشار فعال جوامع اروپایی داشته باشند.
وضعیت بازار کار اروپا
در حال حاضر از هر 10 نفر اروپایی شاغل، 4 نفر یا خویش فرما هستند و یا قرارداد های نیمه وقت و یا قرارداد کاری موقت دارند. بسیاری از این شهروندان که در بین سال های 20 تا 30 سالگی نیز هستند یا اصلا قرار داد ندارند و یا قرارداد نیمه وقت دارند.
این در حالی است که قرارداد های خویش فرما در بین شهروندان مرد اتحادیه اروپا بیشتر است و حتی آمارها نشان می دهد که بیش از 45 درصد از این افراد بالای سن 55 سالگی هستند.
متاسفانه در بین 11 کشور اروپایی هیچ کدام از شهروندان دارای شرایط خویش فرمایی از مزایای حقوق و بیمه و دیگر مزایای اجتماعی برخوردار نیستند. در 10 کشور اروپایی حتی بیمه حوادث این افراد را پوشش نمی دهد. در 3 کشور اروپایی نیز خویش فرماها از حق مرخصی استعلاجی و یا حقوق کاری برخوردار نیستند.
البته باید به این نکته هم اشاره کرد که در برخی از کشورها درامد برخی از افرادی که بصورت نیمه وقت و یا خویش فرما فعالیت می کنند گاها با افرادی که تمام وقت کار می کنند برابر است و حتی مزایای تقریبا یکسانی نیز با این نوع کارمندان دارند اما دسترسی به این مزایا برای انها بسیار دشوار است و باید شرایط خاصی داشته باشند و اثبات کنند.
اما افرادی نیز در این بین بصورت مستقل کار می کنند ، این افراد قرارداد های فصلی، نیمه وقت و یا غیره دارند که هیچ کدام از این افراد به هیچ یک از این مزایا دسترسی ندارند و عملا از این حق محرومند.
امروزه در سراسر اروپا و نه تنها کشورهای خاص تمامی افرادی که به هر دلیل صاحب کار تمام وقت نیستند باید گویی از بین میدان مین راه و مسیر خود را پیدا کنند. واقعا مشخص نیست که این افراد قرار است چگونه مزایای بیکاری، خدمات درمانی، مرخصی زایمان، بازنشستگی و یا مزایای مربوط به حوادث کار را به دست بیاورند و یا از ان بهره مند شوند.
سیستم کشور هلند برای خویش فرماها
هلند یکی از کشورهایی است که تعداد خویش فرماها در این کشور بسیار زیاد است و از این جهت رتبه 5 را در بین کشورهای اروپایی دارد. سوال اینجاست که این کشور چه شرایطی را برای این افراد برای سهیم شدن در تولید اقتصادی و یا داشتن وضعیت مشابه با کارمندان تمام وقت در نظر گرفته است؟ کشور هلند از نظر حمایت اجتماعی از شاغلان آیا با توجه به تعداد خویش فرماها در این کشور آیا سیستم دست و دل بازی دارد؟
ما در اینجا با مردی مصاحبه می کنیم که مانند دو سوم دیگر هم کشوری های خود دارای شرایط خویش فرمایی است و به نظر می رسد که او هم اگر به هر دلیل قادر به کار کردن نباشد نمی تواند از حقوق بیکاری استفاده کند.
او که دوست ندارد هویتش فاش شود در این خصوص می گوید: هزینه های بیمه برای ما بسیار بالا است. من به ازا هر سفارش پول می گیرم و به عنوان مثال تنها درهر ساعت می توانم دو سفارش تحویل دهم. با این توصیف اگر قرار باشد خودم هزینه های بیمه را بدهم تنها 4 تا 5 یورو در روز برایم باقی خواهد ماند. به همین دلیل ترجیح می دهم بیمه نداشته باشم و بسیاری از افراد مشابه من هم بیمه نیستند.
با رشد مشاغل دیجیتال و منعطف تر شدن بازار کار و با توجه به اینکه مشاغل خویش فرما هر روز رو به افزایش است به نظر می رسد باید در این خصوص تجدید نظری بشود. خویش فرماها در حال حاضر حدود 14 درصد جمعیت فعال بازار کار را تشکیل می دهند که چیزی در حدود 30 میلیون نفر در بازار کار اروپا می شود.
کشور هلند از جمله کشورهایی است که بیشترین افراد خویش فرما در ان حضور دارند. این افراد بیمه و مزایای اجتماعی آیا دارند؟
میس وسترولد استاد قانون کار دانشگاه آمستردام هلند در این خصوص می گوید: در هلند ما با هم با مشاغل ثابت و هم با مشاغل خویش فرما مواجهیم. دسته دوم بسیار آسیب پذیر هستند. ما نیاز به قوانینی داریم که بتواند تعادل بین افرادی که در برابر خطرات سرمایه گذاری مصون تر هستند و افرادی که در خطر قرار دارند را ایجاد کند و شرایط منصفانه ای بین این دو دسته به وجود بیاورد تا افراد با سطح درآمد کم هم از حمایت های اجتماعی برخوردار شوند.
نیک کوهن از دیگر افراد خویش فرما در هلند که در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت می کند تصمیم گرفته تا با 20 نفر دیگر فعال در این حوزه که بصورت خویش فرما هستند پلتفورمی را اماده کند که به کمک کارآفرینان مستقل بیاید. این پلتفروم برود فاند ( Broodfond) نام دارد که به زبان هلنی به معنای صندوق نان می باشد.
این سیستم بر پایه اعتماد متقابل و همبستگی اعضا آن بنا شده است. تاکنون این سیستم موفق شده تا 17 هزار نفر در 380 شغل مختلف را گرد هم جمع کند.
ک.هن در این خصوص توضیح می دهد که: در این سیستم تعدادی از خویش فرماها که با هم تناسب شغلی دارند یک حوزه یا صندوق را تشکیل می دهند تا اگر به عنوان مثال یکی از آنها بیمار شد و یا به هر دلیل نتوانست کاری انجام دهد این صندوق حمایت های مالی لازم را از او انجام دهد.
به عنوان مثال خود من برای بیمه پایه باید ماهانه 350 یورو بپردازم اما در این سیستم تنها با پرداخت 125 یورو به صندوق فرد می تواند از حمایت های ان برخوردار شود. ضمن اینکه بنا به تجربیات خودم و سایر اطرافیانک اگر کسی بیمار شود دریافت حق بیمه از بیمه در مشاغل ما کار بسیار دشواری است. ما نمی خواهیم این وضعیت را دوباره تجربه کنیم.
به نظر می رسد ایجاد احساس مسئولیت در دولت ها، افراد و شرکت ها به عنوان خواسته اصلی تمامی انواع شاغلان در سراسر اروپا باشد.
