زبان یونانی
زبان هندو اروپایی عمدتا در یونان صحبت می شود. این زبان دارای تاریخی طولانی و غنی است به طوری که قدیمی ترین و اصیل ترین زبان در بین زبان های هند و اروپایی به شمار می رود. به تایید یک فلز باستانی کشف شده متنون اسکریپ یونانی را می توان در قرن 14 و حتی 13 مشاهده نمود. این زبان در دوره های ارکه ای و کلاسیک که بین قرن های 4 تا 8 می باشد و همچنین دوره های هلنیستی و رومی مربوط به قرن های 4 میلادی و دوره بیزانس در قرن 5 تا 15 میلادی تا دوره مدرن امروزی همواره مورد استفاده بوده است.
در طول زمان البته تغییراتی در بدنه این زبان به وجود امده است. برخی از این تغییرات ناشی از تفاوت در تلفط حروف و زبان یونانی است. مثلا کلمه کنوانسیون در یونان با chi و در روم با ch تلفظ می شود و یا بتا یا ویتا β در زبان کلاسیک یونانی بصورت b تلفظ می شد در حالی که در زبان یونانی مدرن بصورت v در امده است. و البته نمونه های زیادی در این خصوص وجود دارد.
ملاحظات عمومی
در حالی که برخی از کارشناسان در خصوص زبان هلنیک در نیمه اول هزاره دوم در یونان سخن به میان می اورند ولی هیچ نشانه ای محکم از این موضوع حکایت ندارد. این زبان توسط افرادی یونانی زبان که جزایر اژه ای را اشغال کردند وارد یونان شد.در سه ماهه دوم هزاره اول جنبش گسترده استعماری رخ داد که باعث شد یونانی ها اقدام به ساخت تاسیسات و منازلی در سراسر دریای مدیترانه و دریای سیاه بخصوص در جنوب ایتالیا و سیسیل بنمایند. هر چند این گسترش و توسعه یونان تنها چند قرن به طول انجامید ولی تاثیر زبان یونانی در این مناطق زیاد بود تا اینکه لاتین در دوره رومی به سرعت بر این زبان غلبه کرد. در زمان فتح اسیای صغیر، سوریه و مصر توسط اسکندر بزرگ زبان یونانی زبان حاکم و استاندارد حاکمان و مراکز این شهر ها بود.
رابطه زبان یونانی با هندو اروپایی
زبان یونانی پس از زبان هیتیت طولانی ترین و قدیمی ترین زبان هندو اروپایی است که اسناد و مدارک زیادی این موضوع را اثبات می کنند. در نیمه دوم هزاره دوم و با گذر زمان شخصیت مستقل زبان هندو اروپایی شکل گرفت. در مطالعه گویش شناسی هندواروپایی ، داده های اوایی زیادی در دسترس هستند که اطلاعات زیادی ارائه می کنند.در این مطالعات باید دقت داشت که واک های یونانی با کیفیت و بصورت کوتاه و بلند هستند ، موضوعی که اغلب باعث اشتباه بین این زبان با زبان های ایرانی، هیتیت ، بالتیک ، اسلاو و ژرمن می شود.
البته معیارهای موفولوژیکی باید در تعیین موقعیت یک زبان در نظر گرفته شوند. لازم به توضیح است که برخی از نواوری های دستوری در زبان یونانی بین ایتالیایی ها و یونانی ها مشترک است.
شخصیت زبان یونانی به وضوح در جملات خود وابسته به استفاده از فعل در جمله می باشد که تقریبا در این موضوع با زبان هندو ایرانی همسانی دارد.
سیلاب های یونانی
در ابتدای اسکریپت خطی مشهور به خط A به عنوان خط مادری معروف به مینو استفاده می شد. یونانی ها با استفاده از 1500 بایت برای خود یک اسکریپت پیچیده برای نگارش ثبت کردند و ان را به خط B نامگذاری نمودند. در سال 1952 این اسکریپت توسط معمار بریتانیایی مایکل ونتریس و جان چادویک زبان شناس انگلیسی برچیده شد.در حال حاضر بیش از 100 کتیبه خطی B در گلدان های نقاشی شده در کرت و یونان یافته شده است.
سیلاب های خط B دارای 90 نشانه بودند. در اصل هر علامت نشان دهندده شروع یک هجا با یک همخوان و برای پایان دادن به واکه بود. مثلا پنج نشانه برای T وجود داشت مانند ti,te.ta.to ولی برای همسانی خود t هیچ نشانه ای نبود. سیلاب های خطB برای مدت قرن مورد استفاده بودند و نشانه هایی از این سیلاب در قبرس هم دیده شده است. البته در قرن تا صده سوم برای نوشتن در جزایر یونانی هم از این سیلاب ها استفاده می شده است.
حروف الفبای یونانی
به دلیل تجاوزات مختلف و جنگ های پی در پی در قرن 12 اسکریپت مایسنایین (Mycenaean) نابود شد و برای چندین قرن یونانی ها بی نظر بی سواد بودند.
اما خیلی زود یونانی ها با استفاده از حروف ققنوس به دلیل ارتباطات تجاری توانستند به نگارش بپردازند. استفاده از حروف فینقی ها هم در برخی جهات وجود داشت. کم کم تغییرات در این زبان و بومی سازی انها انجام شد. نو اوری هایی در زبان داده شد و همخوان های انها با اضافه شدن واک ها تغییر کرد.
ارسال و مراسلات نامه های مختلف در بین شهر ها و روستا ها به دلیل اختلافات و اطلاعات مورد نیاز به این زبان شروع شد.کتیبه های الفبای یونانی در ده ها هزار عدد نوشته و نامگذاری شدند: تقدیس ها، حدیث ها، حکم ها، قوانین، معاهده ها، قواعد مذهبی ، تصمیم های قضایی و … . کتیبه های باقی مانده از این دوران بسیار ارزشمند هستند و نشان دهنده دانش یونانی ها در ان زمان می باشند.
در پاپیروس های هلنیستی و نسخه های خطی بیزانسی بعدا اثار بزرگی از ادبیات یونانی کپی شدند که برخی از انها اصالتی بسیار دور تر دارند.
الفبای یونانی که هنوز در یونان مورد استفاده قرار می گیرد مربوز به دوره هلنیستی است که به عنوان مدل مستقیم یا غیر مستقیم برای الفباهای مختلف مانند لاتین نیز مورد استفاده قرار گرفته است. این الفبا پایه و اساس بسیاری از نوشتار ها و خطوط حال حاضر دنیا است.
در زیر به شناخت حروف و اعداد یونانی می پردازیم:
الفبای کلاسیک یونانی
| حروف | # | ||
| حروف بزرگ | حروف کوچک | ترکیب | نام |
| Α | α, α* | alpha | |
| αι | |||
| αυ | |||
| Β | β | beta | |
| Γ | γ | gamma | |
| γγ | |||
| γκ | |||
| γξ | |||
| γχ | |||
| Δ | δ, ∂* | delta | |
| Ε | ε | epsilon | |
| ει | |||
| ευ | |||
| Ζ | ζ | zeta | |
| Η | η | eta | |
| ηυ | |||
| Θ | θ, ϑ* | theta | |
| Ι | ι | iota | |
| Κ | κ | kappa | |
| Λ | λ | lambda | |
| Μ | μ | mu | |
| Ν | ν | nu | |
| Ξ | ξ | xi | |
| Ο | ο | omicron | |
| οι | |||
| ου | |||
| Π | π | pi | |
| Ρ | ρ | rho | |
| ρρ | |||
| Σ | σ** | sigma | |
| Τ | τ | tau | |
| Υ | υ | upsilon | |
| υι | |||
| Φ | ϕ, φ* | phi | |
| Χ | χ | chi | |
| Ψ | ψ | psi | |
| Ω | ω | omega | |
اعداد کلاسیک یونانی
| یونانی | فارسی |
| α′ | 1 |
| β′ | 2 |
| γ′ | 3 |
| δ′ | 4 |
| ε′ | 5 |
| ζ′ | 6 |
| ξ′ | 7 |
| η′ | 8 |
| θ′ | 9 |
| ι′ | 10 |
| ια′ | 11 |
| ιβ′ | 12 |
| ιγ′ | 13 |
| ιδ′ | 14 |
| ιε′ | 15 |
| ιζ′ | 16 |
| ιξ′ | 17 |
| ιη′ | 18 |
| ιθ′ | 19 |
| κ′ | 20 |
| κα′ | 21 |
| κβ′ | 22 |
| κγ′ | 23 |
| κδ′ | 24 |
| λ′ | 30 |
| μ′ | 40 |
| ν′ | 50 |
| ξ′ | 60 |
| ο′ | 70 |
| π′ | 80 |
| ϙ′ | 90 |
| ρ′ | 100 |
| σ′ | 200 |
| τ′ | 300 |
| υ′ | 400 |
| ϕ′ | 500 |
| χ′ | 600 |
| ψ′ | 700 |
| ω′ | 800 |
| ϡ′ | 900 |
| ′ α | 1,000 |
تاریخ و توسعه
در پایان قرن چهارم و در دوران هلنیستی یونان به تدریج سطح بالایی از وحدت را در سرتاسر منطقه تحت پوشش خود ایجاد نمود. در ده قرن گذشته گویش های مختلفی در یونان به وجود امده اند که در اوا و موفولوژیکی با هم تفاوت دارند اما با این وجود به راحتی قابل درک هستند. طبقه بندی این گویش ها توسط دانشمندان به روش های مختلف انجام شده است مثلا یونانی ، غرب یونانی ، جنوب یونانی ، شمال یونانی ، یونان مرکزی ، یونانی غربی و …
گویش های یونانی دارای دو تفاوت عمده هستند. انهایی که به قرن 4 تا 8 میلادی مرتبط هستند و انهایی که به قرون 14 تا 20 میلادی باز می گردند.
یونان یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین کشور های دنیا است که از همان روزگاران قدیم بر اساس تمدن و با شیوه زندگی خود زندگی کرده اند و دارای ریشه و تمدن غنی مرتبط با خود هستند که همانگونه که عنوان شد باعث تاثیر زیاد در دنیای زبان در بسیاری از کشور های امروز قرار گرفته اند.
به منظور اشنایی بیشتر با زبان یونانی و همچنین سفر به سرزمین فلاسفه و تاریخ و هنر با ساحل افتاب همراه باشید.
